W artykule znajdziesz kod rabatowy na badanie Holter EKG
Aktywność fizyczna u osób z chorobami sercowo-naczyniowymi
- Czy uprawianie sportu przynosi korzyści dla naszego organizmu?
- Ile czasu powinniśmy poświęcać na uprawianie sportu?
- Jak powinna wyglądać aktywność fizyczna u osób starszych?
- Rodzaje aktywności fizycznej
- Czy po zawale serca można uprawiać sport?
- Jak przygotować się do treningów?
Czy uprawianie sportu przynosi korzyści dla naszego organizmu?
Nie bez powodu powstało określenie „sport to zdrowie”. Systematyczna aktywność fizyczna istotnie oddziałuje na liczne aspekty fizjologiczne jak i biochemiczne naszego organizmu.
Korzystnie wpływa na:
- Redukcję masy ciała.
- Pomaga kontrolować ciśnienie tętnicze krwi.
- Z czasem redukuje częstość akcji serca zarówno podczas spoczynku jak i w trackie wykonywanego wysiłku, dzięki czemu serce pracuje wolniej, ale efektywniej.
- Poprawia perfuzję, czyli przepływ krwi, która jest miedzy innymi nośnikiem tlenu. Dzięki temu tkanki i narządy są lepiej ukrwione, a co za tym idzie lepiej dotlenione.
- Zmniejsza aktywność/stężenie mediatorów reakcji zapalnych.
- Poprawia funkcję śródbłonka stabilizując blaszkę miażdżycową.
- Jest jednym z czynników zmniejszających ryzyko zakrzepicy oraz zatorowości płucnej.
- Poprawia funkcje układów: oddechowego oraz ruchu.
Korzyści odnotowano również, jeśli chodzi o wpływ na gospodarkę:
- Lipidową (sprzyja zmniejszeniu stężenia trójglicerydów oraz „złego cholesterolu” LDL przy jednoczesnym wzroście „dobrego cholesterolu” HDL).
- Węglowodanową (w tym zmniejszenie insulinooporności i redukcja ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2).
Już niewielka aktywność fizyczna powoduje zwiększenie wyrzutu endorfin, czyli tzw. hormonów szczęścia. Pozytywnie wpływa na samopoczucie, przyczyniając się do zmniejszenia napięcia i lęku, a zwiększając odporność na stres.
Skopiuj kod: 6GJ8WBAQ
Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO, World Health Organization), brak aktywności fizycznej jest IV wśród dominujących przyczyn zgonów na świecie! Oprócz farmakoterapii, prawidłowej diety, ograniczenia a najlepiej porzucenia używek takich jak papierosy czy alkohol, jest bardzo ważnym aspektem prewencji pierwotnej jak i wtórnej chorób układu sercowo-naczyniowego.
Regularna aktywność fizyczna może nie tylko zapobiegać, ale i pomagać leczeniu wielu schorzeń. W związku z powyższym, aktywność fizyczna powinna być rekomendowana każdemu z nas, ale szczególnie osobom z nadwagą, otyłością czy zmagającymi się z chorobami sercowo-naczyniowymi. Należy jednak pamiętać, że istnieje wiele form aktywności fizycznej i nie każda z nich będzie odpowiednia.
Ile czasu powinniśmy poświęcać na uprawianie sportu?
Jak podają najnowsze wytyczne WHO oraz European Society of Cardiology (ESC) dotyczące prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego w praktyce klinicznej, tygodniowa „dawka” aktywności fizycznej dla osoby dorosłej powinna wynosić 300 minut umiarkowanego wysiłku aerobowego (spacer, jazda na rowerze czy pływanie rekreacyjne) lub 150 minut aktywności o dużym natężeniu (bieganie, pływanie stylem zmiennym z nawrotami, szybka jazda na rowerze). W przypadku osób zdrowych warto jednak stopniowo zwiększać ilość wykonywanej aktywności aerobowej, w celu uzyskania dodatkowych korzyści. Możliwe jest też równoważne połączenie aktywności o umiarkowanej i dużej intensywności.
Jak powinna wyglądać aktywność fizyczna u osób starszych?
Jeśli chodzi o uprawianie sportu to sam wiek nie stanowi ograniczenia. Osoby starsze w wieku 65 lat i powyżej, jeśli tylko czują się na siłach nie powinny rezygnować z aktywności ruchowej. Powinna być ona jedynie dostosowana do ich możliwości, tak, aby zachować ciało w zdrowiu. U osób starszych oprócz redukcji śmiertelności z powodu chorób układu krążenia jak i wielu innych przyczyn, dodatkową korzyścią jest poprawa koordynacji i równowagi. Rekomendacje WHO dotyczące czasu i ilości wykonywanej aktywności fizycznej przez osoby w wieku podeszłym są niemal takie same jak dla populacji młodszej.
Rodzaje aktywności fizycznej:
Zalecane u pacjentów z chorobami układu sercowo-naczyniowego:
- Trening aerobowy: celem tej formy treningu jest wzmocnienie mięśni oraz spalenie tkanki tłuszczowej. Ćwiczenia te poprawiają utlenowanie krwi oraz jej przepływ. Jest to bardzo różnorodna grupa ćwiczeń, w której z pewnością każdy znajdzie coś dla siebie. Dodatkowym atutem jest możliwość dostosowania treningu do kondycji osoby trenującej. Zaliczamy tu takie formy aktywności jak: jazda na rowerze (w tym stacjonarnym) czy rolkach, skakanie na skakance, pływanie, szybki marsz, bieganie. Jest to najbardziej rekomendowany rodzaj wysiłku fizycznego u osób z chorobami układu sercowo-naczyniowego.
- Ćwiczenia izometryczne: polegają na naprzemiennym napinaniu i rozluźnianiu wybranej partii mięśni celem ich wzmocnienia. Ta forma wysiłku powinna być dodatkiem do treningu aerobowego, aby móc uzyskać jeszcze więcej korzyści.
Niezalecane u pacjentów z chorobami układu sercowo-naczyniowego:
- Trening siłowy: forma aktywności fizycznej o charakterze beztlenowym, której celem jest przede wszystkim budowanie i wzmocnienie masy mięśniowej. Przykładami treningów siłowych są ćwiczenia z taśmami oporowymi, podciąganie na drążku, ćwiczenia z użyciem sztang.
- Trening interwałowy: jest to forma treningu beztlenowego. Naprzemiennie wykonywane są sesje ćwiczeń intensywnych i lekkich.
- Trening EMS: istotą tej formy treningu jest wzbogacenie go o działanie prądów interferencyjnych.
Czy po zawale serca można uprawiać sport?
Zdecydowanie tak! Jak podają w swojej pracy Barski i wsp. do lat 60 uważano, że dla pacjentów po zawale najwięcej korzyści przynosi odpoczynek oraz znaczne ograniczenie aktywności ruchowej. Jednak, aktualnie jednym z priorytetów leczenia pacjentów po zawale serca powinno być wczesne i stopniowe wprowadzanie regularnej aktywności fizycznej celem poprawy jakości życia, redukcji śmiertelności jak i zmniejszenia ryzyka wystąpienia kolejnego zawału. Można więc powiedzieć, że trening fizyczne oprócz profilaktyki chorób wieńcowych jest jedną z form leczenia po zawale.
Z kolei Ekblom i wsp. W swojej pracy badali wpływ poziomu aktywności fizycznej podjętej w ciągu pierwszego roku po zawale na przeżywalność. Dane ze szwedzkich rejestrów krajowych obejmowały pokaźną grupę 22 227 pacjentów w wieku 18-75 lat. Pacjentów rozdzielono do IV grup: nieaktywnych, o zmniejszonej i zwiększonej aktywności oraz stale aktywnych. Średni czas obserwacji wynosił 4,2 roku. W porównaniu do osób stale nieaktywnych stwierdzono niższy wskaźnik śmiertelności. U osób stale aktywnych współczynnik ryzyka wyniósł 0,29 oraz 0,41 u osób o zwiększonej aktywności. Dla osób o zmniejszonej aktywności wynosił on 0,56. Co więcej, przeprowadzone analizy wykazały silny wpływ poziomu aktywności fizycznej u obu płci, niezależnie od wieku, typu zawału, zażywanych leków czy palenia tytoniu.
Dla pacjentów po przebytym zawale, z przewlekłą niewydolnością serca czy przewlekłą chorobą wieńcową rekomendowany jest co najmniej umiarkowany wysiłek fizyczny aerobowy. Przykładem takich ćwiczeń są: marsz, szybszy spacer, wolne bieganie, jazda na rowerze (również stacjonarnym), nordic walking, pływanie, gimnastyka.
Nie zalecanie jest uprawianie ćwiczeń siłowych oraz bardzo intensywnego i długotrwałego wysiłku fizycznego czy sportów ekstremalnych.
W przypadku pacjentów, których aktywność fizyczna przed wystąpieniem zawału była bardzo wysoka, decyzja o powrocie do uprawianego sportu powinna być poprzedzona dokładnym wywiadem oraz dodatkowymi badaniami i ustalona z lekarzem prowadzącym.
Jak przygotować się do treningów?
- Przed treningiem, warto wykonać pomiar tętna oraz ciśnienia tętniczego krwi. Jeśli zmierzone wartości dla tętna wynoszą <50 lub >100 uderzeń/minutę lub wartości ciśnienia wynoszą <90/60 mmHg zalecana jest konsultacja z lekarzem, a do jej momentu niepodejmowanie ćwiczeń. W przypadku ciśnienia >160/100 mmHg przed rozpoczęciem treningu można rozważyć odpowiednią farmakoterapię jeśli była zalecona przez lekarza. Warto dodać, że bezwzględnym przeciwwskazaniem do ćwiczeń jest ciśnienie >200/110mmHg.
- Wskazane jest wykonanie powyższych pomiarów w trakcie oraz po zakończeniu treningu. Ciśnienie z pewnością wzrośnie, ale jeśli któraś z wartości osiągnie >200/110 mmHg należy przerwać trening. Tętno nie powinno przekraczać wartości wyznaczonych przez lekarza.
- Nie powinno się podejmować treningu bezpośrednio po posiłku. Wskazane jest odczekanie ok. 2h.
- Niewskazane jest nagłe rozpoczęcie ćwiczeń z pominięciem rozgrzewki jak i gwałtowne zakończenie.
- Jeśli w trakcie treningu wystąpią objawy takie jak duszność, zawroty głowy, ból w klatce piersiowej czy poczucie kołatania serca, trening należy natychmiast przerwać i skonsultować się z lekarzem.
- Bardzo ważną kwestią jest również prawidłowe nawodnienie zarówno przed, w trakcie jak i po wykonanej aktywności fizycznej. W przypadku umiarkowanej aktywności fizycznej optymalnym rozwiązaniem jest spożywanie wody mineralnej.
- W razie przyjmowania przez pacjenta leków przeciwkrzepliwych, w trakcie ich stosowania zalecana jest rezygnacja ze sportów obciążonych dużym ryzykiem urazu np. sporty walki, kolarstwo ze względu na zwiększone ryzyko groźnych krwawień pourazowych.
- Pamiętajmy! Sport oprócz korzystnego wpływu na nasze zdrowie ma być bezpieczny, dlatego jeśli decydujemy się np. na jazdę na rowerze, warto zainwestować w kask.
Podsumowując, aktywność fizyczna powinna być propagowana od najmłodszych lat i stanowić dożywotni (względem możliwości) element stylu życia. Jak podają wytyczne WHO: „Każda aktywność jest lepsza niż żadna, a większa aktywność jest lepsza od mniejszej”. Dlatego warto zacząć od najprostszych rozwiązań takich jak modyfikacja naszych codziennych nawyków. Takie rozwiązania mogą byszczególnie przydatne dla osób zapracowanych, dla których doba jest zbyt krótka czy takich, które mają problem z motywacją. Tak, więc np. zamiast windy wybierajmy schody, jeśli to możliwe zamiast dojazdu do pracy samochodem wybierzmy rower lub spacer. Obecnie istnieje wiele możliwości, aby móc zadbać o wdrożenie aktywności ruchowej do codziennego życia, dostosowanych chociażby do możliwości finansowych czy warunków atmosferycznych (kluby fitness, baseny, siłownie plenerowe, coraz liczniejsza infrastruktura ścieżek rowerowych i dla pieszych).
Regularna aktywność fizyczna jest ważnym aspektem pozwalającym zadbać o zdrowie, pamiętajmy jednak, że nie jest niczym złym, jeśli z jakiegoś powodu raz na jakiś czas zdarzy się nam odpuścić trening.
—
Literatura:
- Wytyczne ESC 2021 dotyczące prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego w praktyce klinicznej Suplement Opracowane przez Grupę Roboczą do spraw prewencji chorób sercowo-naczyniowych w praktyce klinicznej z przedstawicielami Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC, European Society of Cardiology) oraz 12 towarzystw medycznych Ze szczególnym udziałem Europejskiego Stowarzyszenia Kardiologii Prewencyjnej (EAPC, European Association of Preventive Cardiology)
- Wytyczne WHO dotyczące aktywności fizycznej i siedzącego tryby życia: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/336657/9789240015111-eng.pdf
- Ekblom, Orjan et al. “Increased Physical Activity Post-Myocardial Infarction Is Related to Reduced Mortality: Results From the SWEDEHEART Registry.” Journal of the American Heart Association vol. 7,24 (2018): e010108. doi:10.1161/JAHA.118.010108
- Jeong, Sang-Woo et al. “Mortality reduction with physical activity in patients with and without cardiovascular disease.” European heart journal vol. 40,43 (2019): 3547-3555. doi:10.1093/eurheartj/ehz564
- Barylski, Marcin et al. “Non-pharmacological management after acute coronary syndromes.” (2010).
- https://journals.viamedica.pl/choroby_serca_i_naczyn/article/view/54958/44262
- copozawale.pl
O autorze
Zespół Holterdodomu.pl
Jesteśmy zespołem ekspertów tworzących HolterDoDomu.pl – platformę, która powstała z pasji do nowoczesnej diagnostyki i zdrowia. Nasze artykuły, porady i analizy opracowujemy wspólnie. Dzięki tej współpracy dostarczamy naszym czytelnikom rzetelne i praktyczne informacje, które pomagają lepiej zrozumieć znaczenie monitorowania zdrowia w domowych warunkach.
