Gdzie i jak boli serce? Możliwe przyczyny

Ból w okolicy serca zwykle budzi niepokój – i słusznie, bo może sygnalizować groźne schorzenia. Jednak nie każda dolegliwość w klatce piersiowej oznacza zawał. Sprawdź, co może być przyczyną bólu, jak go rozpoznać i kiedy zgłosić się po pomoc.

Dlaczego ból w okolicy serca może niepokoić?

Ból w klatce piersiowej zlokalizowany w okolicy serca zawsze wzbudza pewne obawy – w końcu kojarzy się z jednym z najważniejszych narządów w naszym ciele. Nie każdy epizod oznacza jednak zawał czy poważną chorobę serca. Źródłem dolegliwości może być wiele układów – od mięśni i nerwów, przez płuca i przełyk, po reakcję organizmu na stres.

Różnorodny charakter bólu oraz objawy towarzyszące mogą sporo powiedzieć o jego pochodzeniu, ale tylko specjalista jest w stanie postawić właściwą diagnozę. W tym artykule przyjrzymy się, gdzie i jak może boleć serce, jakie są możliwe przyczyny takich objawów i kiedy należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.

Jak boli serce i jakie objawy temu towarzyszą?

Opis bólu i okoliczności jego wystąpienia to dla lekarza cenna wskazówka diagnostyczna.

Skopiuj kod: 6GJ8WBAQ

• Ból wieńcowy (dławicowy) – ma zwykle charakter ucisku, gniecenia lub pieczenia, lokalizuje się za mostkiem i może promieniować do lewego ramienia, szyi, żuchwy lub pleców. Pojawia się najczęściej podczas wysiłku fizycznego, w stresie lub po obfitym posiłku i ustępuje w spoczynku lub po podaniu nitrogliceryny.
• Ból zawałowy – jest intensywny, narastający i długotrwały (ponad 20 minut), nie ustępuje po odpoczynku. Często towarzyszy mu duszność, zimne poty, nudności lub uczucie lęku.
• Bóle niewieńcowe – mają różny charakter, ale mogą być ostre, kłujące, pojawiać się przy oddychaniu, zmianie pozycji ciała czy ucisku w danym miejscu. Zwykle wiążą się z chorobami mięśni, nerwów, płuc, przewodu pokarmowego lub układu kostno-stawowego.

Świadome obserwowanie rodzaju bólu, czasu jego trwania i czynników, które go nasilają lub łagodzą, ułatwia lekarzowi ustalenie dalszego postępowania.

Przyczyny kardiologiczne bólu w okolicy serca

Ból wynikający z chorób serca najczęściej wiąże się z problemami w dopływie krwi do mięśnia sercowego lub stanami zapalnymi struktur serca. Jedną z częstszych przyczyn jest dusznica bolesna (dławica piersiowa), czyli skutek niedokrwienia serca. Objawia się uciskiem lub pieczeniem w klatce piersiowej, często promieniującym do szyi, żuchwy czy ramienia, pojawiającym się zwykle podczas wysiłku lub stresu i ustępującym w spoczynku lub po nitroglicerynie.

Bardziej niepokojący jest ból w przebiegu zawału mięśnia sercowego, który ma podobny charakter, ale jest silniejszy, trwa dłużej, nie ustępuje po odpoczynku i może towarzyszyć mu duszność, zimne poty czy nudności. To stan wymagający natychmiastowego wezwania pomocy medycznej.

Ból w okolicy serca może być też spowodowany stanami zapalnymi, takimi jak zapalenie osierdzia czy zapalenie mięśnia sercowego. W zapaleniu osierdzia ból często nasila się przy głębokim oddychaniu i w pozycji leżącej, a zmniejsza w pozycji siedzącej z pochyleniem do przodu. W przypadku rozwarstwienia aorty ból jest bardzo silny, nagły i rozdzierający, może promieniować do pleców i wymaga natychmiastowej interwencji medycznej.

Pozasercowe przyczyny bólu serca

Ból w okolicy serca nie zawsze ma swoje źródło w układzie krążenia. Może wynikać z chorób innych narządów lub układów:

• refluks żołądkowo-przełykowy – pieczenie za mostkiem nasila się po obfitym posiłku, w pozycji leżącej, bywa łagodzone lekami zobojętniającymi;
• bóle mięśniowo-szkieletowe (np. nerwobóle międzyżebrowe, zespół Tietze’a, przeciążenia) – dolegliwości są ostre lub kłujące, często odtwarzalne przy ucisku lub ruchu tułowia;
• ból opłucnowy przy infekcjach układu oddechowego – nasila się przy głębokim wdechu lub kaszlu, może współistnieć gorączka;
• atak paniki/napad lęku – uczuciu bólu lub kłucia towarzyszą kołatanie serca, drżenie rąk, uczucie duszności i lęk; dolegliwości mijają po uspokojeniu oddechu;
• półpasiec we wczesnej fazie – palący ból jednostronny, po kilku dniach pojawia się wysypka wzdłuż przebiegu nerwu.

Co robić, gdy boli serce i kiedy iść do lekarza?

Gdy pojawia się ból w okolicy serca, pierwszym krokiem jest zatrzymanie się i ograniczenie wysiłku fizycznego. Warto przez chwilę spokojnie usiąść lub położyć się, a następnie ocenić charakter dolegliwości – gdzie dokładnie jest zlokalizowany, jak długo trwa, czy towarzyszą mu inne objawy, takie jak duszność, zimne poty, zawroty głowy czy nudności.

Jeżeli ból jest intensywny, utrzymuje się powyżej kilku minut, promieniuje do barku, ramienia lub żuchwy, lub występują objawy sugerujące zawał serca, należy natychmiast wezwać pogotowie, dzwoniąc pod numer 112. W sytuacjach mniej pilnych, ale budzących niepokój, dobrze jest jak najszybciej umówić się na konsultację kardiologiczną. Lekarz może zlecić m.in. badania obrazowe lub monitorowanie pracy serca, takie jak holter EKG, aby ustalić przyczynę dolegliwości.

Nie wolno bagatelizować powtarzających się epizodów bólu – wczesna diagnostyka daje szansę na skuteczne leczenie i zmniejsza ryzyko poważnych powikłań.

Najczęściej zadawane pytania o ból w okolicy serca

Dolegliwości w klatce piersiowej to jeden z częstszych powodów wizyty u lekarza. Poniżej znajdziesz odpowiedzi na najczęstsze pytania dotyczące bólu w okolicy serca i jego możliwych przyczyn.

Jak odróżnić ból wieńcowy od innych bólów w klatce piersiowej?

Ból wieńcowy zwykle pojawia się za mostkiem, promieniuje do lewego ramienia lub żuchwy, wywołuje uczucie ucisku i nasila się przy wysiłku, stresie lub zimnie. Ustępuje w spoczynku lub po nitroglicerynie. Jeśli ból trwa ponad kilka minut i nie ustępuje – należy pilnie wezwać pomoc.

Czy ból w klatce piersiowej zawsze oznacza zawał?

Nie – przyczyną bólu mogą być też problemy z układem pokarmowym, oddechowym, mięśniowo-szkieletowym czy psychogennym. Refluks, nerwobóle, stany lękowe czy infekcje często dają objawy przypominające ból serca.

Kiedy należy zgłosić się do lekarza z bólem serca?

Zawsze wtedy, gdy ból w klatce piersiowej jest silny, nawracający, pojawia się przy wysiłku lub towarzyszą mu objawy jak duszność, poty, nudności, zasłabnięcie czy kołatanie serca. W razie wątpliwości – lepiej nie czekać.

Jakie badania pomagają ustalić przyczynę bólu w klatce piersiowej?

Lekarz może zlecić EKG, echo serca, badania krwi (np. troponiny), RTG klatki piersiowej, próbę wysiłkową lub holter EKG, który rejestruje pracę serca przez całą dobę i pozwala uchwycić przejściowe zaburzenia rytmu.