Jak upał wpływa na serce i jak radzić sobie z wysokimi temperaturami?

Wysoka temperatura to spore wyzwanie dla układu krążenia – serce musi pracować szybciej, a organizm traci wodę i elektrolity, co może prowadzić do odwodnienia, osłabienia, a nawet zawału. Dla osób z chorobami serca czy nadciśnieniem to czas szczególnej ostrożności, ale latem każdy może poczuć się gorzej.

Dlaczego upał może być obciążający dla serca?

Wysokie temperatury to dla organizmu poważne wyzwanie – zwłaszcza dla układu krążenia. Gdy ciało zaczyna się przegrzewać, serce pracuje szybciej, by utrzymać odpowiednią temperaturę i dotlenić wszystkie narządy. Jednocześnie intensywne pocenie prowadzi do utraty płynów i elektrolitów, co może skutkować spadkiem objętości krwi, zaburzeniami ciśnienia i przyspieszeniem tętna. Taki stan bywa niebezpieczny – zwłaszcza dla osób z chorobami serca, nadciśnieniem tętniczym, niewydolnością serca lub przebytym zawałem.

Dla wielu pacjentów upał to nie tylko dyskomfort, ale realne ryzyko pogorszenia stanu zdrowia. W tym artykule wyjaśniamy, jak wysokie temperatury wpływają na serce i jak chronić układ krążenia w czasie fali upałów – szczególnie jeśli zmagasz się z problemami kardiologicznymi.

Jak organizm reaguje na wysokie temperatury?

W czasie upału organizm uruchamia mechanizmy obronne, których celem jest utrzymanie prawidłowej temperatury ciała. Jednym z nich jest rozszerzenie naczyń krwionośnych w skórze, co ułatwia oddawanie ciepła do otoczenia. W tym samym czasie zwiększa się wydzielanie potu, co dodatkowo wspomaga termoregulację – ale prowadzi też do utraty wody i elektrolitów, takich jak sód czy potas.

Skopiuj kod: 6GJ8WBAQ

Konsekwencją tych zmian jest spadek ciśnienia tętniczego i przyspieszenie akcji serca. Serce musi pracować intensywniej, aby utrzymać odpowiedni przepływ krwi i dotlenienie narządów. W warunkach zwiększonego zapotrzebowania na tlen i utraty płynów może dojść do przeciążenia mięśnia sercowego, a nawet jego niedokrwienia – szczególnie u osób z już obciążonym układem krążenia.

Kiedy upał może być szczególnie szkodliwy dla serca?

Wysokie temperatury są szczególnie niebezpieczne dla osób z chorobami układu krążenia – zwłaszcza z niewydolnością serca. U takich pacjentów równowaga wodno-elektrolitowa jest wyjątkowo wrażliwa. Z jednej strony, nadmierne pocenie może prowadzić do odwodnienia, z drugiej – zbyt intensywne uzupełnianie płynów zwiększa ryzyko przewodnienia i obrzęków. Dlatego zaleca się codzienną kontrolę masy ciała – jej nagły wzrost może świadczyć o zatrzymywaniu płynów w organizmie.

U osób z chorobą wieńcową upał może nasilić objawy niedokrwienia serca. Zmniejszona objętość krwi, przyspieszona praca serca i rozszerzenie naczyń powodują spadek ciśnienia oraz gorsze zaopatrzenie serca w tlen. W takich warunkach łatwiej o duszność, zmęczenie, a nawet ból w klatce piersiowej. Szczególną ostrożność powinny zachować także osoby przyjmujące leki moczopędne, obniżające ciśnienie lub wpływające na rytm serca.

Jak radzić sobie z upałami i zadbać o serca?

Wysokie temperatury to wyzwanie dla organizmu – zwłaszcza gdy chorujesz na serce. Odpowiednie nawodnienie i obserwacja masy ciała pomagają uniknąć powikłań związanych z odwodnieniem lub przeciążeniem układu krążenia. Oto, o czym warto pamiętać:

• pij regularnie – w upały najlepiej sięgać po wodę często, ale w niewielkich ilościach. Unikaj gwałtownego wypijania dużych objętości naraz. Osoby zdrowe powinny pić 2-2,5 litra płynów dziennie, jednak w przypadku niewydolności serca, ilość płynów skonsultuj z lekarzem;
• kontroluj wagę – nagły przyrost masy ciała może oznaczać zatrzymanie płynów i wymaga szybkiej reakcji;
• obserwuj sygnały przeciążenia organizmu – obrzęki, duszność czy uczucie ciężkości mogą świadczyć o zbyt dużym nawodnieniu – szczególnie przy schorzeniach serca.

Odpowiednia ilość płynów i codzienna obserwacja własnego organizmu to podstawowe narzędzia, które pomagają chronić serce przed przeciążeniem w czasie upałów. Jeśli masz wątpliwości – nie czekaj, skonsultuj się z lekarzem prowadzącym.

Styl życia i codzienne nawyki w upały — co robić, a czego unikać?

W czasie upałów codzienne decyzje mają ogromne znaczenie dla zdrowia serca. Wystarczy kilka prostych zmian w stylu życia, by ograniczyć ryzyko przegrzania i przeciążenia układu krążenia.

• unikaj słońca w godzinach od 11 do 16 – w tym czasie promieniowanie UV i temperatura osiągają najwyższy poziom. Jeśli możesz, zostań w domu lub przebywaj w cieniu;
• noś jasne, przewiewne ubrania i nakrycie głowy – naturalne tkaniny, luźny krój i kapelusz lub czapka skutecznie chronią przed przegrzaniem;
• regularnie schładzaj ciało – zimna woda do rąk i twarzy, chłodne prysznice czy nawet mokry ręcznik na karku mogą przynieść szybką ulgę;
• ogranicz intensywną aktywność fizyczną – trening na zewnątrz zostaw na chłodniejsze godziny dnia lub przenieś go do klimatyzowanych pomieszczeń;
• zrezygnuj z alkoholu i ogranicz kawę – obie substancje działają odwadniająco i mogą nasilać uczucie osłabienia. Postaw na wodę lub napary ziołowe;
• wybieraj lekkostrawne posiłki – zamiast tłustych i ciężkich dań sięgaj po warzywa, owoce, ryby i produkty pełnoziarniste – organizm lepiej radzi sobie z trawieniem w czasie upałów.

Nawet drobne codzienne decyzje mogą realnie odciążyć serce w czasie wysokich temperatur. Warto zadbać o komfort termiczny, by uniknąć poważnych konsekwencji zdrowotnych.

Upały a serce – kiedy należy zgłosić się do lekarza?

Upał może prowadzić do niebezpiecznych reakcji organizmu, zwłaszcza u osób z problemami sercowo-naczyniowymi. Warto znać sygnały ostrzegawcze, które wymagają natychmiastowej reakcji:

• nagły ból w klatce piersiowej – może świadczyć o niedokrwieniu serca lub zawale;
• zawroty głowy, uczucie omdlenia lub zasłabnięcie – oznaka odwodnienia, spadku ciśnienia lub zaburzeń rytmu;
• silna duszność, trudności w oddychaniu – szczególnie niebezpieczne u osób z niewydolnością serca.
• zimny pot, bladość, uczucie lęku – objawy groźnych zaburzeń hemodynamicznych;
• znaczne osłabienie i brak poprawy mimo odpoczynku – może oznaczać poważne odwodnienie lub przegrzanie organizmu.

W razie wystąpienia tych objawów nie zwlekaj – wezwij pomoc, dzwoniąc pod 112, lub skontaktuj się z lekarzem. Upał to nie tylko dyskomfort, ale realne ryzyko zdrowotne – nie ignoruj sygnałów, które wysyła organizm.

Najczęściej zadawane pytania o wpływ upałów na serce

Masz wrażenie, że Twoje serce latem bije inaczej? Nie jesteś sam. Poniżej znajdziesz najczęstsze pytania, które zadają sobie (i wyszukiwarce) osoby źle znoszące wysokie temperatury.

Dlaczego serce szybciej bije podczas upału?

W gorące dni naczynia krwionośne się rozszerzają, organizm intensywniej się poci i spada ciśnienie – by to zrekompensować, serce zaczyna bić szybciej. To naturalna reakcja, ale może być niebezpieczna dla osób z chorobami serca.

Jakie objawy oznaczają, że upał szkodzi mojemu sercu?

Niepokojące objawy to: ból w klatce piersiowej, uczucie duszności, zawroty głowy, nagła słabość, zimne poty. W takich przypadkach lepiej nie zwlekać z pomocą medyczną.

Czy można mieć zawał przez upał?

Tak – zbyt wysoka temperatura może prowadzić do niedokrwienia serca, zwłaszcza u osób z chorobą wieńcową. Ryzyko wzrasta przy odwodnieniu i nadmiernym wysiłku fizycznym.

Czy zdrowa osoba też może zasłabnąć z powodu upału?

Tak – zwłaszcza przy dużym wysiłku, długim przebywaniu na słońcu, odwodnieniu lub niewłaściwym ubraniu. Osłabienie, zawroty głowy czy omdlenie mogą zdarzyć się każdemu.

Źródła:

1. Michelozzi P, Kirchmayer U, Katsouyanni K, Biggeri A, McGregor G, Menne B, Kassomenos P, Anderson HR, Baccini M, Accetta G, Analytis A, Kosatsky T. Assessment and prevention of acute health effects of weather conditions in Europe, the PHEWE project: background, objectives, design. Environ Health. 2007 Apr 24;6:12. doi: 10.1186/1476-069X-6-12. PMID: 17456236; PMCID: PMC1876454.
2. Liu C, Yavar Z, Sun Q. Cardiovascular response to thermoregulatory challenges. Am J Physiol Heart Circ Physiol. 2015 Dec 1;309(11):H1793-812. doi: 10.1152/ajpheart.00199.2015. Epub 2015 Oct 2. PMID: 26432837; PMCID: PMC4698386.
3. Ciećkiewicz J, Klimaszyk D, Jankowski M. „Hipertermia”. https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.III.23.18. Dostęp: 29 czerwca 2022 r.