Zaczęły się miesiące letnie i na izbach przyjęć w całym kraju pojawili się pacjenci odwodnieni, z "udarami cieplnymi" lub po prostu z nasileniem dolegliwości sercowych. Problem dotyczy szczególnie osób starszych oraz z chorobami układu sercowo-naczyniowego (po zawale, po udarze, itp.) lub układu oddechowego. Macie kogoś takiego w swoim otoczeniu? Zadbajmy o nich!
Garść ciekawych danych
Badanie ze szpitala w Guangzhou w Chinach pokazało wzrost przyjęć pacjentów z niewydolnością krążenia o 3% na każdy wzrost temperatury w ciągu dnia o 1 °C [2]. Z kolei w szpitalu w Hong Kongu obserwowano wzrost o 1,7% śmiertelności z powodu chorób sercowo-naczyniowych na każdy wzrost 1 °C dziennej temperatury powietrza [2]. Upały nie są bezpieczne dla organizmu, zwłaszcza gdy masz już rozpoznaną chorobę serca.
Jak rozpoznać odwodnienie?
Choć w medycynie jest tendencja do definiowania i ujęcia wszystkich jednostek chorobowych w skale i liczby, to nie ma specyficznej definicji odwodnienia. Dlatego czasami ciężko jest ocenić, czy już do niego doszło czy jeszcze nie.
Najpopularniejszymi objawami odwodnienia są:
- osłabienie,
- skurcze mięśni,
- nudności,
- ból głowy.
W kolejnym etapie choroby obserwujemy splątanie i majaczenie. W skrajnych przypadkach może dojść do uszkodzenia narządów ciała, zawału serca lub udaru mózgu. Stan skóry (blada/ chłodna / gorąca) nie jest dobrym kryterium odwodnienia, ponieważ różni się w zależności od jego stadium.
Udar mózgu, a udar cieplny
Liu et al. proponują hipotetyczny mechanizm, w którym zwiększona temperatura otoczenia oraz sam „udar cieplny” wpływają na układ sercowo naczyniowy. Upał powoduje nadmierne pocenie i przekrwienie skóry co jest przyczyną odwodnienia, a odwodnienie powoduje zwiększone stężenie krwi i jej nadmierną lepkość (Hyperviscosity). Lepka krew w naczyniach mózgowych predysponuje do udaru niedokrwiennego. Z kolei udar cieplny to hipertermia spowodowana podwyższoną temperaturą otoczenia z objawami dysfunkcji ośrodkowego układu nerwowego (splątanie, majaczenie, drgawki). Poza opisanym powyżej wpływem upału, udar cieplny poprzez znacznie wyższą temperaturę głęboką ciała, uszkadza śródbłonek czyli wewnętrzną ścianę naczyń. W tym mechanizmie duży upał może wywołać zawał serca i jest przyczyną powikłań sercowo – naczyniowych.
Wpływ upałów na ciśnienie i tętno
Hipertermia powoduje wahające się, skaczące ciśnienie a także spadki ciśnień oraz tachykardię. Takie stany wymagają konsultacji z kardiologiem lub lekarzem rodzinnym.
Uwaga na przesunięcie czasowe! Największa śmiertelność nie występuje bezpośrednio po wystąpieniu fali upałów a to dlatego, że początkowo mamy zdolności wyrównywania niedoborów płynów. Największa śmiertelność występuje 2-3 dni od początku upału, kiedy organizm staje się „zmęczony” i pojawiają się objawy odwodnienia. Z tego powodu warto dbać o właściwe nawodnienie od samego początku upału i nie czekać na pierwsze objawy odwodnienia.
Jak zadbać o serce podczas upałów?
- Najprostszą rzeczą jest obfite nawadnianie. Pacjenci z niewydolnością krążenia lub po zawale serca muszą skonsultować ilość wypijanej wody z lekarzem, ponieważ nadmierne obciążenie płynami u tych pacjentów może doprowadzić do nasilenia niewydolności krążenia. Mimo to, u większości pacjentów pierwszym problemem jest walka z odwodnieniem.
- Warto obserwować swoje objawy: bóle w klatce piersiowej, nasilenie duszności, zmniejszenie tolerancji wysiłku, kołatania serca.
- Unikaj wychodzenia na słońce,
- Przebywaj w najchłodniejszym pokoju, wietrz dom rano, kiedy powietrze jest najchłodniejsze,
- Unikaj alkoholu.
---
Źródła:
-
Michelozzi P, Kirchmayer U, Katsouyanni K, Biggeri A, McGregor G, Menne B, Kassomenos P, Anderson HR, Baccini M, Accetta G, Analytis A, Kosatsky T. Assessment and prevention of acute health effects of weather conditions in Europe, the PHEWE project: background, objectives, design. Environ Health. 2007 Apr 24;6:12. doi: 10.1186/1476-069X-6-12. PMID: 17456236; PMCID: PMC1876454.
-
Liu C, Yavar Z, Sun Q. Cardiovascular response to thermoregulatory challenges. Am J Physiol Heart Circ Physiol. 2015 Dec 1;309(11):H1793-812. doi: 10.1152/ajpheart.00199.2015. Epub 2015 Oct 2. PMID: 26432837; PMCID: PMC4698386.
- Ciećkiewicz J, Klimaszyk D, Jankowski M. „Hipertermia”. https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.III.23.18. Dostęp: 29 czerwca 2022r.
