Jak prowadzić dzienniczek aktywności podczas noszenia Holtera?

Podczas badania holterem EKG pacjent zobligowany jest do równoległego prowadzenia dzienniczka aktywności, w którym zapisuje pojawiające się w ciągu dnia niepokojące objawy. Taki dziennik stanowi ważny punkt odniesienia przy interpretacji zapisu. Umożliwia ustalenie korelacji między pracą serca a wykonywanymi czynnościami, przyjmowanymi lekami, odpoczynkiem, czy też stresem. 

Dlaczego prowadzenie dzienniczka aktywności podczas badania holterem jest tak ważne?

Holter EKG (ambulatoryjne monitorowanie elektrokardiogramu) rejestruje przez 24–48 godzin elektryczną aktywność mięśnia sercowego. Sam zapis to dostarcza lekarzowi jedynie surowych danych dotyczących poszczególnych faz skurczów i rozkurczów serca, w tym m.in. czasu ich trwania. Dane te wraz z dzienniczkiem pacjenta zapewniają pełniejszy obraz i znacznie ułatwiają diagnostykę. 

Kiedy pacjent po wypożyczeniu holtera wraca do normalnych obowiązków, lekarz nie ma wglądu w to, co działo się w poszczególnych momentach pomiaru. Dzienniczek pozwala powiązać objawy i aktywności z zapisem EKG, co umożliwia:

• korelację czasową (np. kołatanie podczas wchodzenia po schodach lub w odpowiedzi na sytuację stresową);
• ocenę istotności objawu,
• usprawnienie interpretacji całego zapisu,
• dokładniejszą analizę kontekstu klinicznego np. przy współistnieniu chorób przewlekłych.

Jak podkreśla European Society of Cardiology, jakość danych z ambulatoryjnego monitorowania EKG w dużej mierze zależy od staranności pacjenta w prowadzeniu dokumentacji objawów i aktywności [1]. 

Skopiuj kod: 6GJ8WBAQ

Co należy zapisywać w dzienniczku aktywności podczas badaniem holterem EKG?

Prowadzenie dzienniczka jest równie istotne jak samo badanie holterem EKG. Dzięki niemu można odtworzyć dokładny przebieg dnia i przypisać zaburzenia rytmu serca, spadki i wzrosty tętna, a także inne niepokojące objawy do wykonywanych w ciągu dnia czynności.

W dzienniczku powinny znajdować się szczegółowe informacje zbierane w ciągu dnia, takie jak:

• czas — dokładna godzina określonego zdarzenia np. 16:30;
• aktywność — rodzaj wykonywanej czynności np. spacer z psem, odpoczynek z książką itp.;
• objawy — w tym głównie kołatanie serca, uczucie duszności, zawroty głowy;
• czas trwania objawu — ile minut trwał określony symptom np. 5 minut, 30 minut itd.;
• czas przyjmowania leków i posiłków (w przypadku leku należy uwzględnić rodzaj substancji aktywnej, dawkę oraz częstotliwość spożywania np. rano i wieczorem);
• uwagi — warto odnotowywać wszystkie nietypowe zdarzenia np. silny stres, zimno itd.

Warto pamiętać, że wpisy mają być konkretne i czytelne, nieogólnikowe. Holter EKG zapisuje tysiące sygnałów, a dziennik pomaga lekarzowi zdefiniować, co naprawdę działo się w danej chwili.

Jak prawidłowo prowadzić dzienniczek pacjenta – praktyczne wskazówki

Aby dzienniczek pacjenta był maksymalnie użyteczny, należy pamiętać o kilku, prostych zasadach. 

1. Prowadź notatki na bieżąco, nie odkładaj tego obowiązku na później.
2. Zapisuj dokładny czas i opis wykonywanej aktywności. To pozwoli lekarzowi na skorelowanie objawów z zapisem EKG.
3. Notuj także okresy bez objawów (sen, odpoczynek).
4. Unikaj skrótów i nieczytelnych wpisów.
5. Wieczorem upewnij się, czy wpisy są kompletne. 

Warto też wiedzieć, czego nie robić podczas badania holterem EKG:

• nie kąp się ani nie bierz prysznica (woda może uszkodzić urządzenie);
• nie korzystaj z sauny, solarium, czy basenu;
• nie zbliżaj się do silnych pól magnetycznych (np. wykrywaczy metalu);
• nie zdejmuj urządzenia i nie odklejaj elektrod bez zgody personelu.

Takie zachowania mogą zakłócić zapis i wpłynąć na wynik badania holterem EKG.

Dziennik aktywności pacjenta z holterem EKG – wzór i przykładowe zapisy

Aby zapis w dzienniczku aktywności był czytelny dla lekarza, warto prowadzić go w przejrzysty sposób. Poniżej znajduje się przykład dobrego zapisu. 

Czas	Aktywność	Objaw	Czas trwania	Uwagi
7:00	pobudka	zawroty głowy, mrowienie kończyn	5 minut	początek badania
7:45	śniadanie, leki	—	—	bez objawów
8:30	spacer	kołatanie serca	1 minuta	wchodzenie po schodach
10:00	praca przy komputerze	—	—	—
13:00	obiad	przyspieszenie akcji serca	1 minuta	kawa
15:20	stresująca rozmowa w pracy	duszności	10 minut	napięcie emocjonalne

Taki format zapewnia czytelność i spójność – lekarz łatwo odnajdzie odpowiedni moment w zapisie holtera EKG.

Jak lekarz wykorzystuje Twój dzienniczek podczas analizy zapisu EKG?

Po zakończeniu badania dane z rejestratora są zgrywane do systemu komputerowego, gdzie następnie analizuje je lekarz – najczęściej kardiolog lub elektrofizjolog. W tym procesie dzienniczek aktywności pacjenta stanowi kluczowy element interpretacyjny, który pozwala na powiązanie zapisów elektrycznej aktywności serca z konkretnymi wydarzeniami z życia codziennego.

Lekarz rozpoczyna analizę od synchronizacji czasów – porównuje godziny wpisów w dzienniczku z zegarem urządzenia holtera EKG. Dzięki temu może precyzyjnie odtworzyć, co działo się w organizmie pacjenta w danym momencie zapisu. Kiedy pacjent odnotował objaw, np. kołatanie serca o 14:40, lekarz natychmiast przegląda fragment EKG z tego okresu, by sprawdzić, czy pojawiła się arytmia, tachykardia lub inne zaburzenie rytmu. Jeśli zapis wykazuje nieprawidłowości, możliwe jest potwierdzenie, że objaw był pochodzenia kardiologicznego. Natomiast brak zmian w zapisie może sugerować przyczyny pozasercowe – np. lęk, napięcie emocjonalne czy nadreaktywność autonomiczną [2,3].

Dzienniczek pozwala również określić, czy objawy występowały w spoczynku, czy podczas wysiłku fizycznego, co ma istotne znaczenie diagnostyczne. Informacja, że dolegliwość pojawiła się np. podczas chodzenia po schodach, może naprowadzić lekarza na rozpoznanie wysiłkowych zaburzeń rytmu serca lub niedokrwienia mięśnia sercowego. Z kolei epizody występujące w czasie odpoczynku mogą wskazywać na inne mechanizmy patofizjologiczne [3,4].

Kolejnym aspektem jest analiza czynników prowokujących – takich jak stres, emocje, zmęczenie czy przyjęcie leków. Pacjent, który w dzienniczku zapisał godzinę przyjęcia dawki leku (np. beta-blokera) i zauważył później spadek tętna lub osłabienie, dostarcza lekarzowi cennych informacji do modyfikacji terapii. W tym kontekście dobrze prowadzony dzienniczek stanowi uzupełnienie klasycznych danych EKG i często przesądza o trafności diagnozy oraz dopasowania leczenia [2-4].

Podsumowując, dla lekarza dzienniczek aktywności to mapa interpretacyjna całego zapisu z holtera EKG. Bez niego rejestracja staje się jedynie zbiorem surowych danych elektrycznych, natomiast z rzetelnymi wpisami pacjenta staje się pełnym obrazem fizjologicznej i emocjonalnej aktywności serca w realnych warunkach życia codziennego.

Najczęstsze błędy w prowadzeniu dziennika holtera EKG

Choć prowadzenie dzienniczka aktywności podczas badania holterem EKG wydaje się prostym zadaniem, w praktyce pacjenci często popełniają błędy, które obniżają wartość diagnostyczną badania. Jednym z najczęstszych z nich jest zbyt rzadkie dokonywanie wpisów lub tworzenie ich dopiero pod koniec dnia – z pamięci, co prowadzi do nieścisłości i utraty precyzyjnych informacji. Częstym problemem jest również brak godzin w notatkach lub zbyt ogólnikowe opisy aktywności, takie jak poruszałem się czy pracowałem, które nie pozwalają lekarzowi ustalić, czy objaw pojawił się w spoczynku, czy przy wysiłku.

Wielu pacjentów zapomina także, że ważne jest odnotowywanie okresów bez objawów – np. odpoczynku, snu czy spokojnego dnia. Brak takich informacji utrudnia interpretację rytmu podstawowego i zaburza korelację z aktywnością. Kolejnym błędem jest nieczytelny zapis – skróty, przekreślenia, brak logicznej struktury – które utrudniają późniejsze zestawienie danych z zapisem Holtera [3-5].

Niektórzy pacjenci popełniają błędy natury technicznej. Zapominają zsynchronizować zegarek z urządzeniem lub nie notują przerw w rejestracji, np. gdy elektroda się odkleiła. W takich przypadkach lekarz może mieć trudność z dokładnym powiązaniem czasu wystąpienia objawu z zapisem EKG. Część osób pomija również wpisy dotyczące przyjętych leków, posiłków czy sytuacji stresowych, co pozbawia lekarza kontekstu interpretacyjnego [3,5].

Podobnie zdarza się, że pacjenci nie przestrzegają zasad bezpieczeństwa związanych z użytkowaniem urządzenia. Niektórzy zapominają, że podczas badania nie wolno się kąpać ani brać prysznica, ponieważ woda może uszkodzić rejestrator. Inni nie są świadomi, że zbliżanie się do silnych pól magnetycznych — np. bramek bezpieczeństwa na lotniskach czy urządzeń przemysłowych — może zakłócić zapis. Zdarza się też, że pacjent samodzielnie odkleja elektrody lub wyłącza aparat przed zakończeniem badania, co uniemożliwia uzyskanie pełnego i wiarygodnego wyniku [3–5].

Wszystkie te uchybienia – zarówno w zapisie, jak i w zachowaniu – mogą doprowadzić do utraty kluczowych danych. W efekcie wynik badania może być niepełny lub błędnie zinterpretowany. Dlatego sumienne prowadzenie dzienniczka i przestrzeganie zasad użytkowania urządzenia holtera EKG to nie tylko obowiązek pacjenta, ale i warunek uzyskania rzetelnej diagnozy kardiologicznej [3,5].

Najczęstsze pytania o dzienniczek aktywności podczas badania holterem EKG

Konieczność prowadzenia dzienniczka aktywności podczas badania z wykorzystaniem holtera EKG rodzi wiele pytań. Poniżej przedstawiono najczęstsze z nich wraz z odpowiedziami. 

Jak często należy robić wpisy w dzienniczku holtera?

Co najmniej co godzinę oraz każdorazowo przy wystąpieniu objawu lub zmianie aktywności. W badaniach dłuższych (np. 72-godzinnych) krótkie, ale częste wpisy są szczególnie cenne.

Czy każdy objaw trzeba zapisać w dzienniczku?

Tak — nawet drobne, subiektywne dolegliwości (kołatanie, zawroty głowy, uczucie ucisku) mogą wskazać na istotne zmiany rytmu w zapisie holtera EKG.

Czy można prowadzić dzienniczek holtera w formie elektronicznej?

Tak, o ile zgadza się na to pracownia, która udostępniła urządzenie. Niektóre ośrodki po wypożyczeniu holtera oferują aplikacje mobilne ułatwiające synchronizację danych z zapisem EKG.

Co zrobić, jeśli zapomniałem zanotować objawu?

Wpisz go z przybliżonym czasem i zaznacz, że wpis wykonano z opóźnieniem. Lepiej zanotować nieprecyzyjnie niż wcale.

Czy dziennik pacjenta jest obowiązkowy przy każdym badaniu holterem EKG?

Nie zawsze formalnie, ale praktycznie – tak. Bez niego zapis EKG jest trudniejszy w interpretacji i może prowadzić do niepełnych wniosków diagnostycznych.

Podsumowanie

Prowadzenie dzienniczka aktywności to integralna część badania holterem EKG. Rzetelne wpisy pomagają lekarzowi właściwie powiązać objawy z zapisem rytmu serca. Pamiętaj też o zasadach bezpieczeństwa – przestrzegaj zaleceń dotyczących czego nie robić podczas badania holterem, a urządzenie po wypożyczeniu oddaj w nienaruszonym stanie. Dzięki temu wynik będzie wiarygodny, a diagnoza – precyzyjna.

Bibliografia

1. Bocchiardo’, M. and Asteggiano’, R. European Society of Cardiology. ECG portable devices: example of e-Health strength and threats. [online] www.escardio.org. Available at: https://www.escardio.org/Journals/E-Journal-of-Cardiology-Practice/Volume-18/ecg-portable-devices-example-of-e-health-strength-and-threats.
2. Crawford MH, Bernstein SJ, Deedwania PC, DiMarco JP, Ferrick KJ, Garson A Jr, Green LA, Greene HL, Silka MJ, Stone PH, Tracy CM, Gibbons RJ, Alpert JS, Eagle KA, Gardner TJ, Gregoratos G, Russell RO, Ryan TJ, Smith SC Jr. ACC/AHA guidelines for ambulatory electrocardiography: executive summary and recommendations. A report of the American College of Cardiology/American Heart Association task force on practice guidelines (committee to revise the guidelines for ambulatory electrocardiography). Circulation. 1999 Aug 24;100(8):886-93. doi: 10.1161/01.cir.100.8.886. 
3. Kronish IM, Kent S, Moise N, Shimbo D, Safford MM, Kynerd RE, O’Beirne R, Sullivan A, Muntner P. Barriers to conducting ambulatory and home blood pressure monitoring during hypertension screening in the United States. J Am Soc Hypertens. 2017 Sep;11(9):573-580. doi: 10.1016/j.jash.2017.06.012.
4. Kadish AH, Reiffel JA, Clauser J, Prater S, Menard M, Kopelman H. Frequency of serious arrhythmias detected with ambulatory cardiac telemetry. Am J Cardiol. 2010 May 1;105(9):1313-6. doi: 10.1016/j.amjcard.2009.12.047.
5. Fabian D, Ahmed I. Ambulatory ECG Monitoring. [Updated 2023 Nov 2]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK597374/