Nerwica serca – czym jest i jak się objawia?

Uczucie kołatania serca, ból w klatce piersiowej i duszność nie zawsze muszą oznaczać chorobę serca. Nerwica serca to zaburzenie lękowe, które potrafi naśladować objawy poważnych schorzeń kardiologicznych. Dowiedz się, skąd się bierze, jak się objawia i w jaki sposób można skutecznie je leczyć.

Czym jest nerwica serca?

Nerwica serca to rodzaj zaburzenia lękowego, w którym pojawiają się objawy łudząco przypominające choroby układu krążenia, mimo że badania kardiologiczne nie wykazują żadnych istotnych nieprawidłowości. Pacjent odczuwa dolegliwości typowe dla schorzeń serca, jednak ich źródłem jest nadmierna reakcja układu nerwowego na stres, napięcie emocjonalne czy przewlekłe obciążenie psychiczne.

Co istotne, objawy nerwicy serca są realne – nie wynikają z wyobraźni pacjenta, lecz z faktycznych reakcji organizmu wywołanych pobudzeniem układu wegetatywnego. W praktyce oznacza to, że choć strukturalnie i funkcjonalnie serce pracuje prawidłowo, to odczuwane dolegliwości są efektem mechanizmów psychofizjologicznych, a nie uszkodzeń mięśnia sercowego czy naczyń.

Co powoduje nerwicę serca? Możliwe przyczyny

Nerwica serca rozwija się w wyniku złożonego oddziaływania czynników biologicznych i psychospołecznych. Do biologicznych należą m.in. zaburzenia w funkcjonowaniu neuroprzekaźników odpowiedzialnych za regulację nastroju i reakcji na stres oraz uwarunkowania genetyczne, które mogą zwiększać podatność na zaburzenia lękowe.

Skopiuj kod: 6GJ8WBAQ

Czynniki psychospołeczne obejmują przewlekły stres, przeżycia traumatyczne, utratę bliskiej osoby, problemy w pracy czy nagłe zmiany w życiu, które destabilizują poczucie bezpieczeństwa. Długotrwałe napięcie emocjonalne prowadzi do nadmiernej aktywacji układu nerwowego, co może wywoływać objawy przypominające chorobę serca.

Istnieją również pewne predyspozycje zwiększające ryzyko rozwoju nerwicy serca. Częściej dotyczy ona kobiet, zwłaszcza w wieku młodych dorosłych (20-40 lat). Większe prawdopodobieństwo wystąpienia tego zaburzenia obserwuje się także u osób samotnych, z niskim poziomem wsparcia emocjonalnego lub niższym wykształceniem.

Objawy nerwicy serca – jak ją rozpoznać?

Nerwica serca może przybierać różnorodne formy, jednak istnieje grupa dolegliwości, które pojawiają się najczęściej. Typowe objawy obejmują:

• ból w klatce piersiowej o zmiennym charakterze i lokalizacji,
• uczucie kołatania serca lub jego „wypadania z rytmu”,
• przyspieszone tętno,
• duszność lub poczucie braku powietrza,
• zawroty głowy,
• nasilony niepokój, często z poczuciem zbliżającej się śmierci,
• nadmierną potliwość,
• suchość w ustach,
• trudności z koncentracją,
• nudności,
• ogólne osłabienie.

Ataki nerwicy serca często zaczynają się w spoczynku, szczególnie po silnym stresie lub napięciu emocjonalnym. Mają zwykle charakter napadowy – objawy pojawiają się nagle, osiągają duże nasilenie i ustępują samoistnie po około 20-30 minutach.

Diagnostyka nerwicy serca – jakie badania należy wykonać?

Rozpoznanie nerwicy serca wymaga przede wszystkim wykluczenia chorób organicznych układu krążenia. W tym celu wykonuje się badania kardiologiczne, takie jak EKG, echokardiografia czy testy wysiłkowe. U osób z nerwicą wyniki tych badań pozostają prawidłowe, co pozwala odróżnić zaburzenie lękowe od chorób serca o podłożu strukturalnym.

W diagnostyce pomocne bywa również całodobowe monitorowanie pracy serca przy użyciu holtera EKG, który rejestruje rytm w warunkach codziennej aktywności i może potwierdzić brak arytmii podczas epizodów dolegliwości.

Istotne znaczenie ma analiza kontekstu, w jakim pojawiają się objawy. W przypadku nerwicy serca epizody najczęściej występują w sytuacjach stresowych lub po silnych przeżyciach emocjonalnych, a nie podczas wysiłku fizycznego. Odwrotna zależność – nasilanie się dolegliwości w trakcie wysiłku – jest bardziej charakterystyczna dla chorób serca o podłożu organicznym.

Leczenie i sposoby łagodzenia nerwicy serca

Podstawą terapii nerwicy serca jest psychoterapia, szczególnie w nurcie poznawczo-behawioralnym. Pomaga ona zrozumieć mechanizmy powstawania objawów, nauczyć się skutecznych sposobów radzenia sobie ze stresem i zmienić utrwalone schematy myślenia, które nasilają dolegliwości.

W niektórych przypadkach lekarz może zalecić farmakoterapię. Doraźnie stosuje się benzodiazepiny, takie jak alprazolam, które szybko zmniejszają lęk i napięcie. Przy współistniejącej depresji lub przewlekłym lęku sięga się po leki z grupy SSRI. Należy jednak unikać długotrwałego stosowania benzodiazepin ze względu na ryzyko uzależnienia.

Uzupełnieniem leczenia są zmiany w stylu życia i metody łagodzenia objawów w warunkach domowych:

• regularne stosowanie technik relaksacyjnych,
• trening autogenny, medytacja lub ćwiczenia oddechowe,
• ograniczenie lub eliminacja kofeiny i innych używek,
• dbanie o odpowiednią ilość i jakość snu,
• umiarkowana aktywność fizyczna,
• stosowanie ziół o działaniu uspokajającym (np. melisa, kozłek lekarski) po wcześniejszej konsultacji z lekarzem.

Takie połączenie terapii psychologicznej, ewentualnych leków oraz działań wspierających pozwala na skuteczne zmniejszenie częstości i nasilenia epizodów nerwicy serca.

Jakie konsekwencje może mieć nerwica serca?

Nerwica serca, mimo że nie wynika z uszkodzeń mięśnia sercowego, powinna być traktowana poważnie. Przewlekłe epizody objawów mogą prowadzić do lęku antycypacyjnego, czyli obawy przed kolejnym atakiem, a także do rozwoju depresji, przewlekłych zaburzeń snu czy uzależnień od leków uspokajających lub alkoholu. W skrajnych przypadkach utrzymujący się dyskomfort psychiczny i poczucie braku kontroli nad zdrowiem mogą sprzyjać pojawieniu się myśli samobójczych.

Wczesne zgłoszenie się po pomoc specjalisty oraz wdrożenie odpowiedniej terapii pozwalają przerwać błędne koło lęku i objawów somatycznych. Dzięki leczeniu można istotnie poprawić jakość życia, odzyskać poczucie bezpieczeństwa i zapobiec długofalowym konsekwencjom zdrowotnym.

Profilaktyka nerwicy serca – jak zapobiegać objawom?

Nerwica serca to zaburzenie, które potrafi znacznie obniżyć komfort życia, mimo że serce funkcjonuje prawidłowo. Kluczowe znaczenie ma uświadomienie sobie, że dolegliwości mają podłoże w nadmiernej reakcji organizmu na stres i napięcie emocjonalne. Rozpoznanie problemu to pierwszy krok do odzyskania równowagi.

Profilaktyka opiera się na dbaniu o zdrowie psychiczne i redukcji czynników sprzyjających rozwojowi zaburzeń lękowych. Obejmuje m.in. regularną aktywność fizyczną dostosowaną do możliwości, techniki relaksacyjne, utrzymywanie higieny snu, unikanie nadmiaru kofeiny i używek oraz budowanie sieci wsparcia wśród bliskich. W przypadku pojawienia się niepokojących objawów warto skonsultować się z lekarzem i – jeśli zajdzie potrzeba – psychoterapeutą.

Dzięki odpowiedniemu leczeniu i zmianom w stylu życia możliwe jest zmniejszenie nasilenia objawów, odzyskanie poczucia bezpieczeństwa i pełne uczestnictwo w codziennych aktywnościach.

Najczęściej zadawane pytania o nerwicę serca

Nerwica serca budzi niepokój, bo objawy przypominają choroby układu krążenia. Poniżej znajdziesz krótkie odpowiedzi na najczęstsze pytania związane z tym zaburzeniem.

Czym jest nerwica serca?

To zaburzenie lękowe, w którym pojawiają się dolegliwości podobne do chorób serca, mimo że badania kardiologiczne nie wykazują nieprawidłowości. Objawy są efektem reakcji organizmu na stres i napięcie emocjonalne.

Jakie są objawy nerwicy serca?

Najczęściej występuje ból w klatce piersiowej, uczucie kołatania, przyspieszone tętno, duszność, zawroty głowy, niepokój, potliwość, suchość w ustach, trudności z koncentracją, nudności i osłabienie.

Jak diagnozuje się nerwicę serca?

Konieczne jest wykluczenie chorób organicznych serca, m.in. za pomocą EKG, echokardiografii i testów wysiłkowych. W niektórych przypadkach stosuje się także holter EKG, aby monitorować rytm serca w warunkach codziennych.

Czy nerwicę serca można wyleczyć?

Tak. Najlepsze efekty daje psychoterapia, czasem wspierana farmakoterapią. Uzupełnieniem są techniki relaksacyjne i zmiany w stylu życia, które pomagają ograniczyć objawy i zapobiec nawrotom.