Nasycone i nienasycone kwasy tłuszczowe. Jaka jest rola tłuszczów w żywieniu człowieka?
Nasycone kwasy tłuszczowe to tłuszcze zwierzęce czyli znajdujące się w produktach pochodzenia zwierzęcego. Co ciekawe nasycone kwasy tłuszczowe posiadają pewne specyficzne cechy fizykochemiczne. Mianowicie w temperaturze pokojowej przybierają postać ciała stałego.
Rola tłuszczów w organizmie człowieka jest bardzo duża, ale powszechnie uważa się, że ich nadmierna ilość prowadzi do rozwoju miażdżycy, chorób układu sercowo-naczyniowego, otyłości, udaru mózgu oraz podnosi stężenie cholesterolu całkowitego jak poziom „złego” cholesterolu czyli frakcji LDL.
Trawienie i wchłanianie tłuszczów zachodzi w jelicie cienkim. Spożywanie tłuszczów nasyconych nie jest zalecane osobom zmagającym się z problemami układu trawiennego czy chorobami wątroby.
Jakie są źródła nasyconych kwasów tłuszczowych?
Tłuszcze nasycone czyli tłuszcze zwierzęce są wszechobecne w naszej diecie. Znajdziemy w szeregu produktów spożywczych takich jak:
- masło
- mleko
- sery
- śmietana
- mięso
- ryby
- jajka
- podroby
Jakie są funkcje tłuszczów nasyconych w organizmie człowieka?
Tłuszcze zwierzęce czyli tłuszcze nasycone:
-
regulują gospodarkę hormonalną
-
stanowią nośnik witamin rozpuszczalnych w tłuszczach tj. grupa "a d e k"
-
tworzą warstwę tłuszczową, chroniącą przed utratą ciepła
-
biorą udział w tworzeniu kwasów omega-3
-
stanowią skoncentrowane źródło energii (oprócz glukozy)
-
są konieczne do syntezy kwasów żółciowych, a także prawidłowego funkcjonowania systemu nerwowego oraz narządu wzroku.
Pamiętajmy jednak, że nadmiar tłuszczów magazynowany jest w komórkach tkanki tłuszczowej i przyczynia się do: rozwoju nadwagi i otyłości (gromadzi się w organizmie pod postacią tkanki tłuszczowej), wzrostu poziomu cholesterolu całkowitego oraz miażdżycy, co w konsekwencji zwiększa ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia.
Czym są tłuszcze nienasycone?
Kwasy tłuszczowe nienasycone to głownie tłuszcze roślinne.
Przykładem są tutaj przedstawiciele grupy omega czyli kwas alfa-linolenowy (0mega-3), kwas linolowy (omega-6) oraz kwas oleinowy (omega-9). Odgrywają one równie dużą rolę w organizmie człowieka. Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe powinny być dostarczane do organizmu w pożywieniu.
Tłuszcze nienasycone najczęściej występują w produktach pochodzenia roślinnego. Znajdziemy je w:
-
olejach roślinnych tj. oleju rzepakowym, słonecznikowy czy z pestek winogron (pamiętajmy jednak, że do smażenia powinien być używany głównie olej rzepakowy)
-
sosie sojowym
-
sezamie
-
soi
cennym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych są też:
- pestki winogron
-awokado
-orzechy włoskie
-siemię lniane
Pamiętajmy jednak, że w wielonienasycone kwasy tłuszczowe bogate są również tłuste ryby morskie.
Rola niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych w naszym organizmie jest również bardzo istotna:
- źródło energii oraz substancji przeciwutleniających
- pomaga we wchłanianiu witamin rozpuszczalnych w tłuszczach
- korzystnie wpływają na pracę mózgu
- wspomagają pracę serca
-wpływają na utrzymanie prawidłowego poziomu cholesterolu (obniżają stężenie frakcji LDL, a zwiększają stężenie HDL)
-obniżają ryzyko chorób sercowo- naczyniowych
-poprawiają wygląd włosów, skóry i paznokci
-regulują ciśnienie tętnicze krwi
-wspomagają pracę układu nerwowego
-korzystnie wpływają na procesy zapalne
Tłuszcze sztuczne- czym są?
Są to inaczej tłuszcze trans, czyli tłuszcze roślinne podlegające utwardzeniu lub uwodornieniu.
Przykładem jest tutaj olej palmowy pozyskiwany z nasion lub miąższu palmy oleistej. Surowy olej palmowy w warunkach pokojowych jest płynny i żółtobrązowy. W przemyśle poddawany jest on rafinacji, w wyniku której zmienia się w twardą masę służącą do wyrobu ciast, słodyczy czy chipsów. Przykładem tłuszczy trans są również margaryny używane do smarowania pieczywa.
Tłuszcze w żywieniu i ich rola - podsumowanie
Reasumując, rola tłuszczu w organizmie jest bardzo duża. Pamiętamy jednak, niedobór jak i nadmiar tłuszczów w naszym organizmie jest niekorzystny. Nadmiar kumulowany jest w organizmie w postaci tkanki tłuszczowej, która w dalsze perspektywie powoduje przyrost masy ciała i otłuszcza narządy wewnętrzne.
Pamiętajmy również, że tłuszcze roślinne są znacznie bardziej korzystne dla naszego organizmu i to one powinny dominować w naszej diecie.
Interesujesz się profilaktyką zdrowotną? Sprawdź nasze inne artykuły:
