W artykule znajdziesz kod rabatowy na badanie Holter EKG
- Sezon na kleszcza? Uwaga – borelioza!
- Borelioza i kleszcze – dlaczego to niebezpieczne?
- Gdzie na ciele najczęściej możemy znaleźć kleszcze?
- Co można zrobić, aby zminimalizować ryzyko ukąszenia?
- Borelioza – czym jest?
- Objawy boreliozy – przewlekłe zanikowe zapalenie skóry
- Jak długo żyje się z boreliozą? Objawy choroby.
- Borelioza: przewlekłe zapalenie stawów – leczenie
Sezon na kleszcza? Uwaga – borelioza!
Pomimo, że kleszcze atakują niemal od wczesnej wiosny do później jesieni to jednak maj i czerwiec są miesiącami kiedy zarówno my jak i nasze zwierzęta jesteśmy najbardziej narażeni na atak tych małych pajęczaków. Łagodne zimy i wilgotne wiosny sprzyjają ich namnażaniu, powodując tym samym, że z roku na rok jesteśmy coraz bardziej narażeni na ich atak. Chociaż kleszcze najczęściej bytują w trawach, krzewach czy liściach to tak naprawdę mogą znaleźć się wszędzie, czyhając na swoje potencjalne ofiary.
Borelioza i kleszcze – dlaczego to niebezpieczne?
Wydawałoby się, że te małe niewinnie wyglądające stworzenia nie mogą zrobić nam krzywdy. Nic bardziej mylnego. Kleszcze są nosicielami poważnych chorób zakaźnych. Stanowią rezerwuar miedzy innymi dla krętków z rodzaju Borrelia. Bakterie te odpowiedzialne są za rozwój boreliozy, a wprowadzane są do organizmu wraz ze śliną lub wymiocinami kleszcza.
Im dłużej kleszcz pozostaje nie usunięty tym większe ryzyko zakażenia i pojawienia się niepokojących objawów. Ponadto w wyniku ukąszenia może dojść do rozwoju kleszczowego zapalenia mózgu czy rozmaitych zmian skórnych o charakterze alergicznym czy obrzękowym.
Inne choroby przenoszone przez kleszcze
Kleszcze są znane z przenoszenia różnych chorób zakaźnych na ludzi i zwierzęta. Najbardziej powszechnymi chorobami przenoszonymi przez kleszcze są borelioza (choroba z Lyme) i kleszczowe zapalenie mózgu.
Skopiuj kod: 6GJ8WBAQ
Oprócz tych dwóch, kleszcze mogą być również nosicielami innych chorób, takich jak babeszjoza, erlichioza, anaplazmoza i tularemia. Te choroby mogą powodować poważne objawy i komplikacje zdrowotne, jeśli nie zostaną wcześnie zdiagnozowane i leczone.
Gdzie na ciele najczęściej możemy znaleźć kleszcze?
Kleszcze uwielbiają ciepło oraz zapach potu. Po powrocie z miejsc, w których mogą one bytować należy dokładnie obejrzeć całe ciało. Kleszcze mogą przyczepić się do różnych miejsc na ciele, zwłaszcza tam, gdzie skóra jest cieńsza i łatwiej dostępna.
Należy jednak zwrócić szczególną uwagę na miejsca takie jak: doły podkolanowe, doły pachowe, pachwiny, pośladki, owłosiona skóra głowy, przestrzeń pod biustem czy fałdy skórne. Są to miejsca szczególnie preferowane przez te małe stworzenia.
Kleszcze mogą przyczepiać się do skóry na głowie, zwłaszcza w obszarze owłosionej części głowy. Warto szczególnie uważać w przypadku posiadania długich włosów, ponieważ może być trudno dostrzec kleszcza w tej okolicy.
Co można zrobić, aby zminimalizować ryzyko ukąszenia?
- Unikaj przebywania w wysokich trawach czy zaroślach. A po kontemplacji łona natury dokładnie obejrzyj całe ciało.
- Wybieraj jasne ubrania (łatwiej zauważysz potencjalnego intruza) z długimi rękawami czy nogawkami.
- Używaj repelentów, czyli preparatów odstraszających (na rynku jest szeroki wybór preparatów, które dostępne są nawet w drogeriach).
- Zadbaj o preparaty odstraszające kleszcze dla swoich pupili. Dłuższe futerko kota czy psa jest świetnym miejscem do przypadkowego przeniesienia kleszcza. Poza tym zwierzęta również mogą cierpieć z powodu odkleszczowych chorób.
- Zaszczep się! O ile w przypadku boreliozy nie ma szczepienia, to istnieje preparat przeciwko równie niebezpiecznemu kleszczowemu zapaleniu mózgu. W Polsce szczepienie to zalecane jest przede wszystkim: rolnikom, służbom mundurowym, leśnikom czy osobom przebywającym na terenach obfitujących w kleszcze.
Ugryzienia kleszcza – nigdy tego nie rób!
Przede wszystkim – nie czekaj z usunięciem kleszcza. Jeśli zauważysz kleszcza przyczepionego do skóry, nie czekaj z jego usunięciem. Im dłużej kleszcz pozostaje przytwierdzony, tym większe jest ryzyko przeniesienia chorób. Usuń kleszcza jak najszybciej, używając odpowiednich narzędzi. Do usunięcia kleszcza warto użyć plastikowej pęsetki, specjalnej pompki czy „kleszczołapki” (dostępne w aptece). Kleszcza należy chwycić tuż przy skórze i pociągnąć zdecydowanym ruchem.
Nie próbuj wyrywać kleszcza palcami i nie stosuj żadnych domowych sposobów usunięcia. Może to prowadzić do złamania ciała zakażonego kleszcza, co w konsekwencji zwiększa ryzyko przedostania się jego zawartości, w tym potencjalnych patogenów do organizmu.
Nie smaruj kleszcza
Pamiętaj, jeśli już znajdziesz na swoim ciele kleszcza to nigdy nie smaruj go masłem czy innym tłuszczem lub alkoholem. Takie działanie może spowodować, wymioty kleszcza a tym samym łatwiejsze zarażenia bakteriami. Nie używaj olejków eterycznych, spirytusu, benzyny ani innych substancji irytujących w celu zabicia intruza. Te substancje mogą doprowadzić do stresu dla kleszcza, co zwiększa ryzyko zarażenia chorobą zakaźną.
Co zrobić po wyjęciu kleszcza?
Po usunięciu kleszcza, ważne jest zdezynfekowanie i monitorowanie obszaru ugryzienia. Wskazane jest obserwowanie ewentualnych objawów infekcji, takich jak rumień wędrujący, bóle stawów, bóle mięśniowe czy stan zapalny. Jeśli w przeciągu tygodnia lub dwóch dojdzie do obecności objawów lub podejrzenia zakażenia, należy pilnie skonsultować się z lekarzem.
Borelioza – czym jest?
Borelioza znana również jako „choroba z Lyme” jest wielonarządową chorobą, wywoływaną przez Gram-ujemne bakterie. Wektorem dla krętków z rodzaju Borrelia są kleszcze. Szczyt zachorowań przypada na okres kwiecień-listopad. Borelioza jest chorobą wieloukładową, która może dotyczyć niemal każdego narządu tj. skóry, serca, mięśni stawów czy układu nerwowego.
Tylko w 2022 roku w samej Polsce, zdiagnozowano ponad 17 tysięcy przypadków. Dane te mogą być jednak niedoszacowane. Wynika to z faktu, że choroba ta długo może dawać niespecyficzne objawy, opóźniając rozpoznanie i leczenie lub pacjent nie zauważa ukąszenia. Choroba ta dotyczy zarówno dzieci jak i dorosłych.
Objawy boreliozy – przewlekłe zanikowe zapalenie skóry
Choroba ta rozwija się podstępnie. W okresie 3-30 dni od ukąszenia może, ale nie musi pojawić się rumień wędrujący. To pierwsze stadium choroby, zaliczane do tzw. wczesnej postaci boreliozy. Rumień wędrujący jest typowy dla boreliozy, dlatego jeśli zostanie zauważony pozwala na rozpoczęcie leczenia bez wykonywania testów serologicznych,
Borelioza – objawy zapalenia stawów
Pacjenci zgłaszają również objawy grypopodobne tj. przewlekłe zmęczenie czy bóle głowy, bóle mięśniowo stawowe, stany podgorączkowe oraz gorączkę. Mogą pojawić się zaburzenia koncentracji, zaburzenia czucia, drętwienie kończyn.
Często mogą pojawić się różnego rodzaju dolegliwości neurologiczne np: niedowłady, opadanie powieki czy kącika ust – ma na to wpływ porażenie nerwów czaszkowych (konkretnie porażenie korzeni nerwowych nerwu czaszkowego VII).Dzięki temu objawy boreliozy mogą przypominać udar mózgu.
Rozpoznanie boreliozy
Wśród badań i testów wykrywających boreliozę stosuje się dwuetapową diagnostykę, opierającą się na testach serologicznych. W pierwszej kolejności wykonuje się test przesiewowy metodą ELISA (wykrywa przeciwciała w klasie IgM lub IgG).
Pamiętajmy jednak, że test ten należy wykonać po upływie ok. 4 tygodni od ukąszenia kleszcza ( wynik badania serologicznego zależy od fazy choroby a test wykonany wcześniej może być fałszywie ujemny). Jeśli test ten jest dodatni, należy wykonać test potwierdzenia metodą Western Blot.
W diagnostyce zastosowanie mają również: badanie obecności przeciwciał w płynie mózgowo rdzeniowym czy analiza płynu stawowego oraz testy z użyciem metody PCR.
Czy warto przeprowadzić badanie kleszcza?
Swojego czasu, dosyć popularne stawało się badanie usuniętego kleszcza pod kątem nosicielstwa krętków Borreli. Działanie to jednak mija się z celem, nawet jeśli kleszcz był nosicielem nie oznacza to, że przekazał nam bakterie. Tym samym nie jest to równoznaczne z rozwojem choroby.
Jak długo żyje się z boreliozą? Objawy choroby.
Chociaż borelioza potrafi mocno utrudniać życie to rokowania są dość dobre. W wyniku zastosowanego leczenia choroba ustępuje całkowicie. Zdarza się jednak, że objawy przewlekłego zapalenia stawów (bóle kostno-stawowe) czy neuroboreliozy (niedowłady, przykurcze, zaniki mięśniowe) mogą pozostać.
Jak zostało wspomniane, borelioza może dotyczyć niemal każdego układu w naszym organizmie. Z tego powodu wachlarz dolegliwości potrafi być naprawdę rozmaity, a występujące objawy potrafią sugerować inne choroby co często opóźnia diagnostykę.
Co zalicza się do późnych objawów boreliozy?
Co ciekawe, borelioza może spowodować zapalenie mięśnia sercowego i przyczynić się do rozwoju kardiomiopatii. Nieleczona borelioza może skutkować występowaniem zaburzeń rytmu serca czy jego niewydolności. Kilka lat po zakażeniu może również dojść do rozwoju zanikowego zapalenia skóry kończyn. Dochodzi do powstania obrzęku zapalnego, zcieńczenia skóry i zmiany zabarwienia na czerwonosiną. Dla przykładu obraz taki może również sugerować chociażby zespół pozakrzepowy.
Borelioza: przewlekłe zapalenie stawów – leczenie
Standardowym postępowaniem jest antybiotykoterapia. Lekami pierwszego rzutu są doksycyklina oraz amoksycyklina. Decyzja ta może się jednak zmienić, w zależności od obrazu klinicznego choroby i tego jakie narządy zostały zaatakowane. Ponadto stosuje się leczenie objawowe m.in. leki przeciwbólowe.
Dolegliwości mogą się utrzymywać jeszcze przez kilka tygodni po zakończeniu leczenia, jednak z czasem powinny one słabnąć. Zdarza się, że dochodzi do nawrotu choroby. W takiej sytuacji konieczna jest powtórna antybiotykoterapia.
Leczenie boreliozy – czy warto profilaktycznie stosować antybiotyki?
Pamiętajmy jednak, że stosowanie antybiotyku u pacjentów bez objawów, „profilaktycznie” zaraz po ukąszeniu mija się z celem. Działanie takie sprzyja wyłącznie rozwojowi antybiotykooporności.
Obecnie nie zaleca się stosowania antybiotyków profilaktycznie (bez wystąpienia objawów lub potwierdzonego zakażenia) po ukąszeniu kleszcza. Decyzję o rozpoczęciu leczenia antybiotykami należy pozostawić lekarzowi, który oceni ryzyko zakażenia na podstawie różnych czynników.
Stosowanie antybiotyków bez wyraźnego wskazania może prowadzić do niepotrzebnego narażania organizmu na działania niepożądane i zwiększać ryzyko wystąpienia oporności bakterii na antybiotyki. W przypadku ugryzienia kleszcza, zaleca się obserwację i monitorowanie pojawienia się objawów przez około 30 dni.
Jeśli pojawią się charakterystyczne objawy boreliozy, takie jak rumień wędrujący, lub istnieje silne podejrzenie zakażenia, ważne jest jak najszybsze skonsultowanie się z lekarzem. W takich przypadkach lekarz może zdecydować o rozpoczęciu leczenia antybiotykami w celu zwalczania infekcji i zapobiegania dalszym powikłaniom.
—
Bibliografia:
- https://www.kleszcze.info.pl/jak-sie-chronic
- https://www.gov.pl/web/zdrowie/co-nalezy-wiedziec-o-kleszczach
- https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.18.5.1
- https://lepolek.pl/artykul/borelioza/44
